Forum rocznika 07\08 kierunku zarządzania w WSZOP !

DODATKOWY MATERIAŁ !



                            Psychologia

    Literatura
1.    G. Mietzel - „Wprowadzenie do psychologii”
2.     J. Kozielski – „Psychologiczne koncepcje człowieka”

    DZIAŁY PSYCHOLOGII

- P. UCZENIA SIĘ (pamięć) - bodziec →receptor → wynik.
- P. EMOCJI I MOTYWACJI -  przedmiot jest również podmiotem badania.
- P. OSOBOWOŚCI - próba wyjaśnienia zachowania człowieka na podstawie struktur osobowości i jak          osobowość wpływa na zachowanie człowieka.
- P. SPOŁECZNA - relacje międzyludzkie na podstawie psychologicznym.
- P. KLINICZNA - zajmuje się zaburzeniami psychicznymi, np. psychopatia, socjopatia, schizofrenia.
   
    PSYCHOLOGIA – prawa statystyczne obowiązujące i niejednoznaczne określenie zachowań człowieka, nauka o zachowaniu człowieka  badanie przez przejawy, człowiek badania samego siebie.
                + ojs = PSYCHOLOGIA
               psyche + logos   = nauka o duszy
               dusza   + nauka 


    MELANCHTON – XVI w; użył po raz pierwszy termin „psychologia” – na podstawie „tedogia”
    PNEUMA – koncepcja np. u stoików oznaczała ogólna zasadę życia i czynnik, dzięki któremu osobnik zaliczany jest do osób żywych; aktywność; przejaw aktywności życiowej.
Pneumą nie byli obdarzeni tylko ludzie.
Materia nieożywiona nie posiada pneumy.
    SOKRATES                          &                               PLATON 
              Europejska koncepcja duszy.                                        Trójpodział duszy (PSYCHE)

Siedlisko aktywności intelektualnej, umysłowej.                 - racjonalna - rozum   
Podstawową aktywnością duszy jest myślenie.                    - irracjonalna - popędowość, porządanie   
Tylko istota myśląca jest obdarzona duszą                           - porządanie
i wolnością.                                                             
                                                                                             1* WOŹNICA - wola
Sokrates rozumiał wolność jako                                               B. KOŃ - rozum
ENKRATEJĘ (grec. Panowanie nad sobą)                              BZ. KOŃ - popęd
                                                                                                 
Wolność - „od” - negatywne uwolnienie się od                   Rozum - podstawa
Obciążeń, zobowiązań,
-„do” pozytywna – możliwość realizacji innych                 2* WOŹNICA - rozum
działań, bezpośrednio związana z wiedzą                                B. KOŃ - popęd
(intelektem Sokrates)                                                               CZ. KOŃ - pożądanie

CZŁOWIEK → psyche + pneuma                                      Pojęcie harmonii – równowaga rozumu,
                          Mądrość                                                     popędowości i pożądania.
                          i wolność                                                   
                                                                                             Myślenie rozwija się w czasie,
                                                                                             a nie w przestrzeni.

                                                                                             SOMA – ciało, materia.

                                                          Platon chciał stworzyć idealne państwo UTOPIA SPOŁECZNA:
                                                          Rolnicy - odżywianie
                 Wojownicy - bezpieczeństwo
                                                          Filozofowie – rozumność       ← analogie struktur społecznych a                             
                                                                                               analogia struktury duchowej do idealnego państwa 
KLASYFIKACJA OSOBOWOSCI W STAROŻYTNOŚCI
Podział za względu na motywacje:
    ZYSK – rolnicy, kupcy
    WŁADZA - politycy
    „ludzie kochający mądrość” - wartość sama w sobie

ARYSTOTELES -  filozof , uczeń Platona dzieło „O duszy...” (Peri psyches...)
+ powtarza trójpodział duszy (zmiana nazw):
    wegetatywna
    zmysłowa / emocjonalna
    racjonalna / rozumna – zdolność poznawania

HYLEMORFIZM – (hyle – materia; morfe- forma) – dusza istnieje tylko w połączeniu z ciałem.                                                           

                                            Podział na   formę     i      materię
                                                           dusza                ciało
                                                           psyche              soma

    św. Tomasz - część rozumna duszy jest nieśmiertelna   
średniowiecze
    TEOFRAZ „Charaktery” – uważał że ludzie różnią się charakterami, które kształtuje środowisko
                              Społeczne, jego czynniki.

    HIPOKRATEZ – koncepcja temperamentów (4 typy psychiczne, 4 soki organiczne)

Flegma – flegmatyk
Krew – holeryk
Żółć – zrównoważony
Ciemna żółć – melancholik

FILOZOFIA ŚREDNIOWIECZA         przedstawiciel św. Augustyn (IV rne)
KONFESJONES (wyznania) – koncepcje duszy; Zakreśla obszar zainteresowania
                                                      do Boga i do duszy.
    KONCEPCJA CZŁOWIEKA – „imago dei” (obraz Boga)
                                                                 ↓
Podobieństwo człowieka do Boga polega na tym, że został obdarzony ROZUMEM I WOLNA WOLĄ.
                           Atrybutem Boga jest: ROZUMNOŚĆ i WOLNOŚĆ

    WOLUNTARYZM św. Augustyn
-    postawienie na WOLNOŚĆ jako podstawową cechę człowieka
-    tylko człowiek posiada wolna wolę
-    ZŁO – koncepcja wg św. Augustyna:
TEODYCEA – usprawiedliwienie Boga (za zła istniejącego w świecie);
-    dobro jest dobrem kiedy czyni się go z własnej nieprzymuszonej woli
-    zło to brak bytu; zło nie istnieje;
-    piekło – nieobecność J. Chrystusa zbawczej mocy

    św. Tomasz – XIII wne:
-    człowiek złożony jest z substancji duchowej i cielesnej
-    dusza ludzka jest aktem ciała i obdarzona jest darem nieśmiertelności.
-    wola chce tego co poznaje rozum
-    wola podporządkowana jest rozumowi.
-   
    FILOZOFIA NOWOŻYTNA – KARTEZJUSZ XVII W – tworzy zręby współczesnej psychologii;





DUALIZM KARTEZJAŃSKI – człowiek składa się z dwóch niezależnych elementów / substancji:
-    SUBSTANCJA DUCHOWA – „RES cogitans” (rzecz myśląca)
                                                          atrybutem: myślenie
-    SUBSTANCJA CIELESNA – „RES  extensa”
                                                          Atrybutem: rozciągłość
    PROBLEM „MOSTU” PSYCHO - FIZYCZNEGO – „szyszynka – połączenie”     
                                                                                                             psyche     i    soma
               DUALIZM PSYCHO – FIZYCZNY powoduje DUALIZM METODOGICZNY
-    Metodologia nauk ścisłych (Res extensa) i nauk humanistycznych (res cogitans)
                     -nie da się zmierzyć duszy, dusza jest niewymierna.
    Zwalczanie dualizmu: teza jedności soma i psyche

                                           Prawo asocjacji (skojarzeń)

    W. James - Strumień świadomości czyli prawa asocjacji.
    M. Prust – Koncepcja umysłu jako strumień świadomości.
ASOCIACJA – skojarzenia

Psychika- to  strumień zmieniających się wrażeń
Introspekcja Wundt (Laboratorium Wundt’a)

        WUNDT – Początek psychologii naukowej

    K∆I 

  Prawo Webera i próg różnicy bodźca dotyczy zdolności dostrzegania różnicy w natężeniu danego bodźca.

K   -      dla ciężaru   = 2%
-    dla dźwięku = 5%
-    dla światła    = 8%
Bihewioryzm – ucieka do introspekcji.

7.11.2007

                                            Psychologiczne koncepcje człowieka
Behawioryzm – psychologia ma się zająć zachowaniem człowieka. Narodził się w USA
                                początek XX w. Zainspirowany przez Iwana Pawłowa.

Odruchy bezwarunkowe są podstawą instynktu przetrwania.

Neuropsychologia – (pionier Pawłow) – warunkowanie klasyczne – klasyczna koncepcja uczenia się.

Metoda kija i marchewki – w ludzkim przypadku to wychowanie.

Bodziec             → reakcja bezwarunkowa
Bezwarunkowy

Np. żarcie dla psa   → ślinienie
          ↕styczność czasowa
bodziec
warunkowy            →  reakcja bezwarunkowa
(uczenie)
(jedzenie)



B. Skinner – amerykański twórca behawioryzmu – koncepcja warunkowania (uczenia) instrumentalnego
           Tzn. uczenie się na błędach. Bodziec bezwarunkowy (nagroda/kara) wystepuje po wykonaniu                   
                     określonego zadania.
                      ↓
(szczur w labiryncie a nie pies)
3 drogi do wyjścia z labiryntu 2 szok elektryczny a 1 ser – szczur uczy się na błędach.

W ujęciu Skinnera behawioryzm powstaje jako krytyka poglądów uznających autonomię człowieka i naczelną role czynników wewnętrznych (świadomości, popędów, osobowości) w kierowaniu zachowaniem człowieka.





ZACHOWANIE CZŁOWIEKA ZALEŻY OD ŚRODOWISKA ZEWNĘTRZNEGO

ŚRODOWISKO- konfiguracja rozmaitych bodźców (warunkowych i bezwarunkowych)

B.Skinner

                     S→R (       S→R)
S- bodziec   R - reakcja    O – osobowość                                      Szwedzki model wychowania                                         
                                                                                                                              bezstresowego
S→O→R (poszerzona formuła) O- osobowości

W układzie S→R to środowisko jest układem aktywnym a człowiek reaktywnym. Zachowanie człowieka jest zawsze reaktywne (zachowanie jest reakcja na środowisko).

14.11.2007

Po raz pierwszy zaczęli analizować negatywne skutki karania behawioryści.

Negatywne skutki karania:
-    generalizacja hamowania – karanie nie powoduje trafienia w zachowanie (złe). Chcąc wyeliminować złe zachowanie eliminujemy inne zachowania.
Np. Jaś który otrzyma 2 z zachowana może przestać być aktywny na lekcji.
-    możliwość wywołania zaburzeń emocjonalnych częstą reakcją na karę jest lęk, gniew, agresja. długotrwałe karanie może spowodować zaburzenia emocjonalne (zaburzenia osobowości).
-    Unikanie źródła karania
Wychowawca naraża się, że wychowanek będzie unikał go.
-    dostarczenie negatywnych wzorców zachowań. Dziecko bite będzie biło - bo zostało tego nauczone.

Kara nie eliminuje zachowań a – społecznych (negatywnych) tylko je tłumi (zahamowuje na pewien okres).
Mamy tendencję do tłumaczenia zachowań kiedy każący jest przy nas (np. obiecaj mamie, że nie będziesz palił kiedy pójdziesz do szkoły – odpowiadamy, że tak).

Samokontrola (tzw. „Anioł stróż” lub sumienie)
Możemy manipulować człowiekiem tylko wtedy gdy mamy go zawsze pod kontrolą- obserwujemy go.

Musimy karać ale dawać też nagrody- wskazywanie drogi do nagrody.
Odpowiednie stosowanie kary- odpowiedni dobór kar.

Procedury stosowania kar: (wzmocnienia pozytywne)
-    procedura stałych odstępów czasowych. Stałe, rutynowo stosujemy nagrodę w określonym cyklu. HABITUACJUM- przyzwyczajanie na bodziec
-    procedura stałych proporcji. Nagroda następuje po wykonaniu określonego zadania.
-    Proceua zmiennych odstępów czasowych- wzmocnienia (nagrody) następują nieregularnie- tzn. czas między reakcją a nagrodą zmienia się losowo.
-    Procedura zmiennych proporcji. Np. gra w totolotka. Procedura wciągająca. Zależy też od osobowości.

Nagroda daje szczęście tylko wtedy kiedy nas wyróżnia

Z. Freud – PSYCHOANALIZA

Redukcjonizm, jednostronność- jednostko generalizujące na ogół.
Badania nad osobami z zaburzeniami psychicznymi

CHARKOT- francuz
W XIX w. – w szpitalach dla chorych psychicznie- bito chorych i dawano zimny prysznic- brak szacunku dla chorych .

    FREUD- rozmawiał z chorymi psychicznie jako pierwszy. Były to osoby z nerwicami! Zajmował się chorymi kobietami- nowatorskie metody wywiadu- jednak zatuszowano fakt, że kobiety były zgwałcone. Ale one nie zdawały sobie z tego sprawy- wyparły ten fakt. Stworzył koncepcję nieświadomości- było to bardzo odważne posunięcie. (Był zafascynowany kulturą grecka)






                                                                                     Struktura osobowości wg
                                                                                                Z. Freud’a

Jd- ono lub to (coś nieosobowego) [później podświadomość]
Ego- czyli ja- świadomośc
Super ego- nadświadomośc
Przeszłość- pamiętana przez pryzmat „różowych okularów”; wyidealizowanie wydarzeń.
Popęd seksualny- podstawowa motywacja.

Libido-  (łac. Pociąg, dążenie, pragnienie) u podstaw niemal każdego zachowania ludzkiego leży nieświadome dążenie. Świadomość jest tylko powierzchnią życia psychicznego. Pod nią funkcjonuje potężna siła nieświadoma- libido, czyli instynkt seksualny.
Lust princip- zasada przyjamności;
FREUD: każda przyjemność→ doświadczenie przyjemności→ instynkt seksualny
Kultura- kontrolowanie przyjemności;

Wszystkie popędy, przyjemności są pochodne popędu seksualnego- wg Freuda

WOLA MOCY- „ryj świni w korycie”
Kultura- narzuca pewne ograniczenia instynktowi libido, w związku z tym ma charakter represyjny; czyli: nacisk, zmuszanie (Kultura jako źródło cierpień- Freud)

Jd- różnego rodzaju instynkty o charakterze biologicznym (podstawowy to seksualny), których zaspokojenie dostarcza przyjemności, a niezaspokojenie wytwarza negatywne napięcie psychiczne (frustracja, lęk). Id nie jest akceptowany jako zasada postępowania.
Ego- regulator zachowań człowieka, działa wg zasady realizmu, a nie przyjemności. Inaczej jest to „zdrowy rozsądek, który wskazuje nam co jest realne do osiągnięcia.
Super ego- uwewnętrznienie normy i zasady postępowania społecznego środowiska, w którym człowiek żyje.
Psychiczny reprezentant wartości danego społeczeństwa inaczej „sumienie społeczne” („zwierciadło społeczne”)
Super ego rządzi się zasadą powinności.
Kara nieodpowiednie myśli i czyny – (kij i marchewka)
(poczucie wstydu, wyrzuty sumienia)
Nagroda zgodna ze społecznymi standardami myśli i czyny (zadowolenie, duma z siebie, polepszona samoocena)


Sposoby dotarcie do Id:
-    marzenia senne
-    czynności pomyłkowe – np. przejęzyczenia, gubienie przedmiotów których nie lubimy.
-    Metody projekcyjne- „niedokończonych zadań”
                            „tablice Rorcscha” – test plam atramentowych.





                                                                Wstęp do psychologii

Mechanizm obronny- reakcja jaką organizm uruchamia, jako sposób radzenia sobie z frustracją (działają nieświadomie poza naszą wolą i świadomością, działają mimowolnie)
Frustracja- stan napięcia lękowego występujący jako efekt niemożności osiągnięcia zamiennego celu.
Racjonalizacja
                        → słodkie cytryny
          ↓
kwaśne winogrona

KWASNE WINOGRONA- jest to deprecjacja (termin ekonomiczny, pozbawione wartości) celu.
SŁODKIE CYTRYNY- dowartościowanie tego czego nie możemy uniknąć a sprawia nam przykrość.

Projekcja- rzutowanie własnych stanów emocjonalnych, przekonań intelektualnych i postaw życiowych.

Przerzut własnych niedoskonałości na innych ludzi =>



Koncepcja i analiza marzeń sennych

Poznawcze koncepcje człowieka
Lata 50’te – cybernetyka

Człowiek jako układ przetwarzania informacji.
Człowiek jako komputer

TOTE – test operate test exit
                ↓
     poznawcza aktywność

Jednostka jest samodzielnym podmiotem przyjmującym postawą badawczą wobec rzeczywistości. Zgodnie z tym procesy psychiczne i zewnętrzne zachowanie człowieka zależą od informacji i sposobu ich przetwarzania.
Jest to zatem sterowanie poznawcze, przez informacje płynące ze środowiska i te które zostały zakodowane w pamięci.

Człowiek nie jest całkowicie manipulowany informacją. Ta bowiem jest jedynie materiałem przetwarzanym w procesie myślenia, przewidywania i planowania działań.

J. Bruner- „Poza dostarczone informacje”
                         
-    myślenie algorytmiczne (odtwórcze) – myślenie komputera; przetaczanie informacji przez sztywny schemat; zdeterminowanie zachowania                     
-    myślenie heurystyczne (twórcze) – człowiek jest w stanie z dostarczonych informacji stworzyć coś nowego, człowiek nie jest całkowicie sterowany przez informacje, nie jest zdeterminowany przez informacje.

    KELLY- teoria konstruktów poznawczych
                            (struktury poznawcze, schematy poznawcze, konstrukty personalne)
Owe konstrukty są podstawą regulacji wewnętrznej, a zatem podstawą zachowania się człowieka.
Jest to system informacji o świecie zewnętrznym i własnej osobie a informacje te są zakodowane w pamięci człowieka i regulują jego zachowania. Organizują one doświadczenie człowieka. Konstrukty poznawcze można charakteryzować od strony formy (struktury) i treści.

Struktury poznawcze cechują się:
-    abstrakcyjnością- konkretność- wymiar ogólności
-    aktywność- bierność- wykorzystanie informacji
-    otwartość- zamkniętość- nie podlega schematom, neutralnie odbiera informacje
-    złożoność- prostota- ilość konstruktów wykorzystywanych do przetwarzania informacji.
    Festinger- koncepcja dystansu poznawczego
DYSONANS- niezgodność, zgrzyt

Człowiek dąży do likwidacji dystansu, ujednolicenia przetwarzanych informacji, likwidowanie barier informacyjnych.